Amalgam dolgu, çeşitli metallerin bir karışımı olan bir dolgu malzemesidir. Genellikle cıva, gümüş, bakır ve kalaydan oluşan bu karışım, uzun ömürlü ve dayanıklı bir dolgu malzemesi olarak bilinir. Cıva, amalgamın diğer metallerle bağlanmasına yardımcı olur ve böylece dayanıklı bir yapı oluşturur. Bu karışımın avantajı, çiğneme kuvvetlerine dayanabilmesi ve uzun yıllar boyunca sağlam kalabilmesidir.
Amalgam dolgu, çeşitli metallerin bir karışımından oluşur.
Bu karışımdaki temel maddeler şunlardır:Cıva (%50 civarında): Amalgam dolgunun en büyük bileşeni cıvadır. Cıva, diğer metallerle birleşerek amalgamın dişe uyum sağlayabilen ve dayanıklı bir malzeme olmasını sağlar. Cıva, dolgunun esnekliğini ve sertleşme sürecini de kontrol eder.
Gümüş (%22-32 arasında): Gümüş, amalgamın dayanıklılığını ve sertliğini artırır. Ayrıca dolgunun rengini de etkiler, bu nedenle amalgam dolgular genellikle gri veya gümüş renklidir.
Kalay (%14-24 arasında): Kalay, cıvanın gümüşle birleşmesine yardımcı olur ve amalgamın işlenebilirliğini artırır. Kalay ayrıca dolgunun sertleşme hızını kontrol eder.
Bakır (%6-8 arasında): Bakır, amalgamın dayanıklılığını artırır ve dolgunun korozyona karşı direncini iyileştirir. Bakır ayrıca dolgunun rengini koyulaştırabilir.
Çinko (%1-2 arasında): Bazı amalgam karışımlarında çinko bulunur. Çinko, dolgunun oksitlenmesini ve erken bozulmasını önlemeye yardımcı olur. Ancak, çinkosuz amalgamlar da yaygın olarak kullanılır.Bu metallerin birleşimi, amalgamın diş dolgusu olarak kullanılmasında gerekli olan dayanıklılık, işlenebilirlik ve uzun ömürlülüğü sağlar. Ancak, bu karışımdaki cıva içeriği nedeniyle, amalgam dolgu kullanımı günümüzde bazı ülkelerde sınırlanmış veya yasaklanmıştır.
Peki, amalgam dolgu neden yasaklandı? Bu kararların arkasındaki sebepler nelerdir?
Amalgam Dolgunun İçeriği ve Cıva Endişesi
Amalgam dolgu, cıva başta olmak üzere gümüş, bakır ve kalay gibi metallerin bir karışımından oluşur. Bu karışımdaki cıva oranı %50 civarındadır ve cıva, amalgamın diğer metallerle bağlanarak dayanıklı bir yapı oluşturmasını sağlar. Ancak, cıva elementinin insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkileri uzun yıllardır tartışılmaktadır.
Cıva, nörotoksik bir madde olarak bilinir ve yüksek dozda maruz kalındığında sinir sistemi, böbrekler ve diğer organlar üzerinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Amalgam dolgularda kullanılan cıvanın, zamanla buharlaşarak vücuda girebileceği ve birikime yol açabileceği endişesi, amalgam dolgunun yasaklanmasının temel nedenlerinden biridir.
Çevresel Kaygılar
Amalgam dolguların yasaklanmasının bir diğer önemli nedeni çevresel kaygılardır. Cıva, çevre için son derece zararlıdır ve su yollarına karıştığında balıklarda ve diğer deniz canlılarında birikerek gıda zincirine girebilir. Amalgam dolgu atıklarının uygun şekilde imha edilmemesi, bu cıvanın çevreye yayılmasına neden olabilir. Birçok ülke, cıva salınımını azaltmak ve çevreyi korumak amacıyla amalgam dolgunun kullanımını kısıtlama kararı almıştır.
Alternatif Dolgu Materyallerinin Gelişimi
Amalgam dolgunun yasaklanması veya sınırlanmasının bir diğer sebebi de alternatif dolgu materyallerinin gelişmesidir. Günümüzde kompozit reçine, porselen ve cam iyonomer gibi cıva içermeyen dolgu materyalleri mevcuttur. Bu materyaller, estetik açıdan daha iyi sonuçlar sunar ve çevresel ve sağlık risklerini minimize eder. Diş hekimliği alanında bu tür alternatiflerin yaygınlaşması, amalgam dolguların kullanımını gereksiz hale getirmiştir.
Yasak ve Sınırlamalar
Amalgam dolgu, Avrupa Birliği başta olmak üzere birçok ülkede çocuklarda, hamile kadınlarda ve emziren annelerde yasaklanmış veya kullanımı ciddi şekilde kısıtlanmıştır. 2020 yılında, Avrupa Komisyonu, 2030 yılına kadar amalgam dolgunun tamamen yasaklanmasını önermiştir. Benzer şekilde, Amerika Birleşik Devletleri’nde de amalgam dolgunun kullanımı konusunda ciddi sınırlamalar getirilmiştir.
Eğer mevcut amalgam dolgunuz varsa ve değiştirmeyi düşünüyorsanız, bu süreci bir diş hekimiyle detaylı bir şekilde değerlendirmeniz önemlidir. Diş hekiminiz, sizin için en uygun tedavi seçeneğini belirlemenize yardımcı olacaktır.
