Yer tutucular, kaybedilen süt dişinin yerine sabit veya hareketli olarak yerleştirilen apareylerdir. Bu apareyler, boş kalan alanı koruyarak daimi dişlerin doğru yerden ve hizadan çıkmasını sağlar. Yer tutucular, genellikle metal veya plastik malzemelerden yapılır ve diş hekimi tarafından ağıza yerleştirilir.
Dişlerin Yer Değiştirmesini Önleme: Süt dişleri, alttaki daimi dişlerin doğru pozisyonda çıkmasına rehberlik eder. Bir süt dişi erken kaybedildiğinde, çevresindeki dişler bu boşluğa kayabilir ve böylece daimi dişin çıkacağı alanı daraltabilir ve daimi dişin çapraşık çıkmasına neden olur. Yer tutucular, bu tür kaymaları önleyerek daimi dişin doğru yerden çıkmasını sağlar.
Ortodontik Sorunların Önlenmesi: Yer tutucu kullanılmadığında, komşu dişlerin boşluğa kayması sonucu dişlerde çapraşıklık oluşabilir. Bu durum, ilerleyen yıllarda ortodontik tedavi gereksinimini artırabilir. Yer tutucular, dişlerin düzgün hizalanmasını sağlamak ve ortodontik sorunları önlemek amacıyla kullanılır.
Çene Gelişimini Destekleme: Çocuklarda çene gelişimi ve dişlerin doğru bir şekilde sıralanması çok önemlidir. Yer tutucular, çene gelişimine rehberlik ederek dişlerin düzgün bir şekilde yerleşmesine yardımcı olur.
Yer tutucuların bakımı nasıl olmalıdır ?
Yer tutucular, düzenli temizlik ve bakıma ihtiyaç duyar. Sabit yer tutucular, diş fırçalama sırasında dikkatlice temizlenmeli ve yiyecek artıklarının birikmesi engellenmelidir. Hareketli yer tutucular ise gün boyunca takılmalı, yalnızca yemek yerken çıkarılmalı ve her çıkarıldığında su ile durulanmalıdır.
Yer tutucuların türleri nelerdir ?
– Sabit Yer Tutucular: Diş hekimi tarafından dişlerin üzerine sabitlenen ve hasta tarafından çıkarılamayan apareylerdir. Sabit yer tutucular, genellikle band ve halkalarla dişlere tutturulur.
– Hareketli Yer Tutucular: Hasta tarafından takılıp çıkarılabilen, genellikle plastik bir taban ve metal kancalardan oluşan apareylerdir. Bu tür yer tutucular, özellikle birden fazla dişin kaybedildiği durumlarda tercih edilir.
Ne kadar süreyle ağızda kalmalıdır ?
Bir süt dişi kaybedildiğinde, yer tutucu genellikle 6 ay ile 2 yıl arasında ağızda kalır. Bu süre, daimi dişin çıkma zamanına göre değişir.
Yer tutucunun ağızda kalma süresini etkileyen faktörler nelerdir?
Daimi Dişin Çıkma Zamanı:
Yer tutucunun ağızda kalma süresi, daimi dişin ne zaman çıkacağına bağlı olarak belirlenir. Genel olarak, yer tutucu, alttaki daimi diş çıkana kadar ağızda kalır. Daimi dişin çıkma zamanı çocuğun yaşına, dişin gelişim aşamasına ve kaybedilen dişin türüne bağlıdır.
Diş Kaybının Nedeni:
Eğer diş çürük nedeniyle çekildiyse veya travma sonucu düştüyse, yer tutucu daimi dişin çıkma sürecini desteklemek için daha uzun süre ağızda kalabilir. Ancak diş, doğal döngüsünde düşmüşse, yer tutucu yalnızca kısa bir süre gerekebilir.
Dişlerin Hareketi ve Çene Gelişimi:
Yer tutucunun işlevi, diğer dişlerin boşluğa kaymasını önlemek olduğundan, dişlerin hareket durumu düzenli kontrollerle izlenir. Eğer dişler stabil kalır ve yer tutucu işlevini yerine getirmişse, diş hekimi tarafından çıkarılabilir.
Yer Tutucunun Türü:
Sabit yer tutucular genellikle daimi diş çıkana kadar ağızda kalır. Hareketli yer tutucular ise belirli durumlarda yalnızca geçici olarak kullanılabilir ve bu tür yer tutucuların süresi genellikle daha kısa olur.
Yer tutucu takılması acılı bir işlem mi ?
Yer tutucu takılması, genellikle çocuklar için endişe verici bir süreç gibi görünebilir, ancak bu işlem genellikle minimal rahatsızlık ve çok az ağrı ile gerçekleştirilir. İşlem sırasında ve sonrasında yaşanabilecek hisler hakkında bilgi vermek, çocuğunuzu bu süreç için rahatlatmaya yardımcı olabilir.
Olası Rahatsızlıklar
– Baskı Hissi: Yer tutucu, dişlerinizi sabit tutmak için hafif bir baskı uygulayabilir. Bu baskı, başlangıçta diş etlerinde ve dişlerde hafif bir rahatsızlık yaratabilir. Ancak bu durum kısa sürede geçer ve çocuğunuz bu hisse alışır.
– Diş Eti Hassasiyeti: Yer tutucunun yerleştirilmesinden sonra diş etlerinde hafif bir hassasiyet olabilir. Bu hassasiyet genellikle birkaç gün içinde kaybolur
– Yemek Yerken Rahatsızlık: İlk günlerde yemek yerken veya çiğnerken hafif bir rahatsızlık hissedilebilir. Yumuşak yiyecekler tercih etmek bu süreci daha konforlu hale getirebilir.
Yer tutucu çocuğumun konuşmasını veya yemek yemesini etkiler mi ?
Yer tutucular, çocukların ağız ve diş sağlığını korumak için önemli bir araçtır. Ancak, bu apareylerin ağızda bulunması, başlangıçta bazı alışma süreçlerini gerektirebilir. Çocuğunuzun yer tutucuya nasıl adapte olacağı ve bu sürecin konuşma ve yemek yeme gibi günlük aktiviteleri nasıl etkileyebileceği hakkında bilgilendirmek önemlidir.
Yer tutucu hangi yaş grubundaki çocuklar için uygundur ?
Yer tutucular genellikle süt dişlerini erken kaybetmiş çocuklar için uygundur.
Özellikle, aşağıdaki yaş gruplarında yer tutucu kullanımına ihtiyaç duyulabilir:
3-12 Yaş Arası Çocuklar:
– Süt dişleri genellikle 3 yaş civarında tamamlanır ve 6 yaş civarında dökülmeye başlar. Bu dönemde herhangi bir nedenle süt dişi erken kaybedilirse, yer tutucu gerekebilir.
– Erken yaşlarda kaybedilen süt dişlerinin yerini korumak, alttan gelecek daimi dişlerin düzgün bir şekilde çıkması için önemlidir. Bu nedenle, özellikle 3-12 yaş arası çocuklarda yer tutucu uygulaması yaygındır.
Daimi Dişlerin Çıkışına Kadar:
– Süt dişi kaybedilen bölgedeki daimi dişin çıkmasına kadar yer tutucu kullanılabilir. Daimi diş genellikle 12 yaş civarında tamamlanır, bu nedenle yer tutucular bu döneme kadar kullanılabilir.
Erken Diş Çekimi Sonrası:
– Eğer bir çocukta süt dişi çürük ya da travma nedeniyle erken çekilmişse, komşu dişlerin boşluğa kaymasını önlemek için yer tutucu yerleştirilir. Bu, daimi dişlerin doğru pozisyonda çıkmasını sağlar.
Yer tutucu takılması için kaç seans gereklidir ?
İlk Seans – Muayene ve Ölçü Alma:
– İlk seans sırasında diş hekiminiz, çocuğunuzun dişlerini muayene eder ve yer tutucunun gerekli olup olmadığını değerlendirir.
– Yer tutucunun yapılabilmesi için dişlerin ve çene yapısının ölçüsü alınır. Bu ölçü, yer tutucunun çocuğunuzun ağız yapısına tam olarak uyması için gereklidir.
– Ölçü alma işlemi genellikle birkaç dakika sürer ve bu seanstan sonra yer tutucunun hazırlanması için laboratuvara gönderilir.
İkinci Seans – Yer Tutucunun Takılması:
– Yer tutucu hazır olduğunda, ikinci seans için randevu alınır.
– Bu seans sırasında diş hekiminiz yer tutucuyu çocuğunuzun ağzına yerleştirir ve doğru bir şekilde oturduğundan emin olur.
– Hekim, yer tutucunun nasıl kullanılacağı ve nasıl bakım yapılacağı konusunda size ve çocuğunuza bilgi verir.
Ekstra Seanslar:
– Eğer yer tutucunun ayarlanması veya tamir edilmesi gerekirse, ek seanslar da gerekebilir. Ayrıca, düzenli kontrol seansları ile yer tutucunun işlevselliği takip edilir.
Genel olarak, yer tutucunun takılması için 2 ana seans yeterlidir, ancak her çocuğun durumuna ve kullanılan yer tutucunun türüne göre seans sayısı değişiklik gösterebilir.
